Theo triết lý cuộc sống thông thường, những kẻ tự tin quá mức vào bản thân thường chuốc lấy kết cục thảm bại do không kĩ lưỡng, không nghe lời khuyên đúng đắn, đặt cược với rủi ro quá lớn trong khi phần thưởng thì hữu hạn. Những kẻ nầy người ta thường hay gọi là “những chiếc thùng rỗng kêu to”, những tấm gương muôn đời để ta học đức khiêm tốn mà sống. Ấy vậy mà đa số không có nghĩa là tất cả, đa số loài thiên nga trắng không có nghĩa rằng không có loài thiên nga đen, và đâu đó vẫn có những kẻ sở hữu niềm tin lớn vào bản thân – và lạ lùng thay, họ là người đúng…
Đặt mua ấn phẩm đầu tư giá trị Golden Newsletter Vietnam, kỳ XXIII tới sắp phát hành: https://newslettervietnam.com/dat-mua-an-pham-dau-tu/
Thoạt nhìn, thoạt tiếp xúc, thoạt đánh giá, nếu ta là người có kinh nghiệm trải đời, ta sẽ đánh giá đúng một người trong đa số các trường hợp. Tuy nhiên cuộc đời của mỗi người là 5% bề mặt và 95% tảng băng chìm. Ta không thể nào biết được những thất bại, những bí quyết, những khoảng thời gian đau khổ rèn luyện mà một người nào đó phải trải qua (!) Ta càng không thể biết được giới hạn (limit) của sức mạnh ý chí và thế giới nội tâm của họ có thể mạnh mẽ đến chừng nào, giúp họ đạt được những thành tựu vĩ đại.
Bàn về vấn đề nầy, ngài Franklin Delano Roosevelt, cựu Tổng Thống Hoa Kỳ – người chỉ huy cuộc chiến tranh Thế giới thứ 2 tàn khốc thắng lợi vang dội, đã đúc kết sau hàng trăm trận chiến rằng: “Đừng bao giờ khinh thường những kẻ mà có niềm tin lớn vào bản thân hắn.”
Thông thái thay, trong giới đầu tư chứng khoán chúng ta, chính ngài Charlie Munger – người nghiên cứu rất kỹ tâm lý và bản tính của loài người – cũng đã khuyên ngài Buffett một câu tương tự. Từ cách đây hàng chục năm, ông đã bảo ngài Buffett rằng đừng bao giờ khinh thường kẻ hiểu rõ và đánh giá cao năng lực của hắn, bởi vì đằng sau vẻ ngoài khó ưa đó chắc chắn là những điều bí ẩn mà chúng ta chưa biết.
Nếu một kẻ không hiểu rõ bản thân mà lại tự tin quá mức, thì đó là một chiếc “thùng rỗng kêu to” không hơn không kém. Song nếu một kẻ hiểu rõ điểm mạnh điểm yếu bản thân, mà vẫn có một niềm tin lớn, một niềm tin khác người, thì nhất thiết ta không được khinh thường!
——————————–
Một trong những ví dụ gần đây khiến chúng tôi nhớ đến chủ đề nầy nhất chính là Tổng Thống Donald Trump đương nhiệm của Hoa Kỳ. Sinh ra trong một gia đình giàu có, thành công nhờ bất động sản, lại có mối quan hệ gia đình phức tạp, cộng với một tính cách “sốc nổi” đặc biệt, nhiều người khinh thường ông, cho ông là trò hề khi muốn tham gia vào chính trường. Họ cười nhạo ông giữa hàng nghìn người, để mặc ông ngồi lặng im “nuôi chí lớn” (mời quý độc giả xem video dưới đây).
Ấy vậy mà họ không hề biết rằng Donald Trump là một người có niềm tin & kỷ luật bất tận, trải qua nhiều thất bại (có lần phá sản âm tài sản ròng đến 900 triệu mỹ kim), hơn thế còn được hỗ trợ đằng sau bởi một nhóm những nhà tư vấn thông minh, trẻ tuổi. Người ta không biết rằng những vấn đề về thâm hụt thương mại, bức tường Mexico, ưu đãi thuế đã đau đáu trong đầu Donald Trump từ hàng chục năm trước, thuở 1980s, 1990s – lúc ông chưa có ý định tranh cử (mời quý độc giả xem tiếp video dưới). Nên trong lúc người ta cười nhạo, khinh thường ông, ông đã vượt lên nhanh chóng, rồi đánh bại bà Hillary Clinton đầy thuyết phục với chi phí tranh cử thấp hơn ít nhất 50% năm 2016. Đến nay, chính gã khổng lồ Trung Quốc và vị Chủ tịch nước từng khinh thường ông, hủy giao ước vào phút chót, đang bắt đầu “thấm đòn” khi chính quyền Mỹ đánh vào những yếu huyệt về công nghệ của nước nầy đã luôn nằm ở đó suốt thời gian qua…
Một số các ví dụ tiêu biểu khác bao gồm những CEO công nghệ đình đám, những người có tính cách mạnh, có niềm tin lớn vào bản thân, dám mạo hiểm thực hiện những kế hoạch mà ai cũng nghĩ họ điên rồ khi họ còn trẻ như Jeff Bezos (Amazon), Jack Ma (Alibaba), Steve Jobs (Apple), Reed Hastings (Netflix), Jack Dorsey (Twitter)… Ngoài ra, trong giới đầu tư chứng khoán, câu chuyện của vị bác sĩ lập dị nhưng thiên tài vô cùng Dr. Michael Burry (nhân vật chính trong tác phẩm The Big Short, 2010, Michael Lewis) cũng là một ví dụ kinh điển mà chúng tôi sẽ kể trong ấn phẩm kỳ XXIII tới. Khi cả giới tài chính Mỹ đang hăng say trong cơn sốt nhà đất, ông đã nhìn ra trước 2 năm, thực hiện bán khống bằng hợp đồng Credit Default Swaps, để rồi khi bị chất vấn bằng chính nhà đầu tư của mình rằng: ông – một gã bác sỹ mặc quần lửng, không đi giày, ở Los Angeles – sẽ biết rõ hơn chủ tịch FED Alan Greenspan và phố Wall hay sao, ông trả lời rất tự tin rằng: Đúng vậy!, mặc cho những nhà đầu tư của ông không tin điều đó…
————————
Vì vậy, bài học rút ra ở đây chính là việc không nên khinh thường những kẻ hiểu rõ những thứ hắn làm, và rất tự tin vào điều đó (!) Bài học nầy vô cùng quan trọng trong các cuộc cạnh tranh trong kinh doanh, trong chính trường, trên thị trường chứng khoán hay bất cứ dịp tiếp xúc người lạ nào trong cuộc sống của ta.
Ngược lại, đối với số hiếm hoi tự tin vào năng lực và điểm khác biệt của mình, đồng thời hiểu rõ điểm mạnh điểm yếu của bản thân, thì chẳng có lí do gì ta lại mất niềm tin chỉ vì sự khinh thường hời hợt từ người khác cả. Vẻ ngoài của một con người chỉ là 5%, 95% còn lại – thời gian, thất bại, bí quyết, kiến thức, kinh nghiệm – mới là thứ cần được trau dồi, tập trung.
Saigon, 30.05.2019, bởi S.A.F.E Team – Golden Newsletter Vietnam
