Chuyện vui: Vị giáo sư thuyết thị trường hiệu quả và tờ 100 đô-la dưới sân trường

Gần đây khi dạo quanh mạng xã hội và các diễn đàn, chúng tôi nhìn thấy tư duy, tâm lý tiêu cực chung ngày càng phổ biến và bao trùm hơn. Ở đây sự tiêu cực mà chúng tôi muốn nói đến không phải ám chỉ việc dự đoán thị trường giảm, suy thoái hay tương tự, mà là suy nghĩ cho rằng: “Thị trường giờ không còn cơ hội nữa!”, “Tất cả thị trường chỉ có những kẻ thao túng, CTCK và Sở giao dịch là có lời”, “Chẳng có NĐT giá trị hay lâu dài nào ở Việt Nam có thể tồn tại được!”

Chuyện ngắn trích trong ấn phẩm 25, ấn phẩm “khu công nghiệp”, phát hành tháng 08.2019 vừa qua: https://newslettervietnam.com/an-pham-dau-tu-gia-tri-25/
Đặt mua ấn phẩm TGN: https://newslettervietnam.com/dat-mua-an-pham-dau-tu/

Lược dịch, trích dẫn và bình luận thêm từ quyển “The Most Important Thing” (2010), của ngài Howard Marks

Dựa vào trải nghiệm cá nhân nhiều năm qua, cùng những tấm gương mà chúng tôi quen biết thực tế, cộng với thứ triết lý đầu tư giá trị mà ngài Graham từng nhận xét là “hợp lý về mặt bản chất và có sự khác biệt hóa so với đám đông trên thị trường”, chúng tôi hoàn toàn phản đối tư duy tiêu cực mang tính oán trách, đổ lỗi thay vì tự nhìn nhận lại bản thân nầy!

Trên quan điểm của chúng tôi và nhiều huyền thoại đầu tư giá trị khác trên toàn cầu, những cơ hội bất hợp lý (inefficiencies) luôn luôn tồn tại ở mọi thị trường, dù rằng trong các TT bull market thì công cuộc tìm kiếm cơ hội như trên sẽ tương đối khó khăn tạm thời. Nhưng trong dài hạn, những cơ hội nầy đặc biệt nhiều hơn cho những NĐT cá nhân với vốn liếng vừa và nhỏ: vùng hoạt động cho anh ta luôn rộng mở như những cánh đồng miên man vậy… TTCK không bao giờ ở trạng thái hợp lý đều đặn mãi mãi, chúng phần lớn nằm ở cực độ quá cao hoặc quá thấp, với sự tập hợp của vô số các cổ phiếu bị định giá bất hợp lý – những thứ mà đôi khi chúng nằm ngay trước mắt ta mà ta lại không thấy, âu cũng vì chính thứ tư duy tiêu cực của ta đã che mờ mất rồi.

Vì vậy, chúng tôi cho rằng sự nghi ngờ lí trí (rational doubt) là thói quen tốt trong đầu tư, song sự tiêu cực, bi quan dài hạn (pessimism) là kẻ thù của kết quả đầu tư tốt. Nhiệm vụ của nhà đầu tư giá trị chúng ta là đi tìm những trường hợp bị định giá thấp hơn so với triển vọng, so với tài sản ẩn, so với tài sản vô hình, bị “đè” xuống mức tiêu cực quá đáng do ảnh hưởng của chu kỳ hoặc do tin tức xấu trong ngắn hạn… Đó không hẳn là nhiệm vụ dễ dàng, nhưng đó chính là một cái thú vô cùng trên con đường tràn đầy đam mê nầy (*)

Nói đùa về chuyện nầy, ngài Buffett từng cho rằng về mặt bản chất, ông thích ai ai cũng sở hữu tư duy tiêu cực đó, để ông kiếm tiền cho dễ. Ông bảo: “Chắc chắn bạn sẽ thích chơi cờ với kẻ mà trong đầu hắn luôn tin rằng việc suy nghĩ là vô ích!” Cũng bàn về chủ đề nầy, đồng thời lên án thuyết thị trường hiệu quả (Efficient Market Theory, EMT) thuần sách vở, ngài Howard Marks mới kể lại một câu chuyện ngắn vui, thâm sâu về những kẻ bỏ qua cơ hội tuyệt vời ngay trước mắt chỉ vì định kiến cố hữu và sự lười biếng không chịu đào sâu mà giới đầu tư Chicago hay rao với nhau:

Saigon, đăng lại ngày 09.09.2019, dịch & bình luận thêm bởi Europos & Skopos