Tôi khuyên các bạn nên lấy sự khôn ngoan của Algamish làm bài học cho mình, hãy luôn tự nhủ với bản thân rằng: “Phải dành riêng cho mình một phần mười trong tổng số tiền mà mình đã kiếm được.” Hãy nghĩ đến chuyện này vào mỗi buổi sáng trước khi thức dậy, mỗi buổi trưa trước khi ăn, và mỗi buổi tối trước khi đi ngủ…
Bài viết được trích từ ấn phẩm VI, phát hành tháng 01.2018
Babylon, một vương quốc mà cái tên của nó thôi đã toát lên sự giàu có và phồn vinh, vốn tọa lạc cạnh dòng sông Euphrates trong một thung lũng phẳng lặng và khô cằn. Nhìn nơi đây, người ta không hề thấy có rừng, không hề thấy có bất kỳ mỏ tài nguyên nào – thậm chí còn không có đá để xây dựng thành trì. Nó còn không nằm trên một tuyến đường buôn bán thường xuyên như những thủ đô khác. Lượng mưa hằng năm còn không đủ để trồng trọt. Vương quốc Babylon là một ví dụ kinh điển cho khả năng của con người được khai thác để đạt được những mục tiêu phi thường, khi họ phải dùng mọi phương pháp – mọi công cụ họ có thể có. Tất cả tài nguyên dùng để nuôi sống thành trì này đều do con người làm ra. Tất cả sự giàu có nơi đây đều do một tay con người làm ra.
I. Arkad – người giàu nhất thành Babylon
Trong vương quốc này, Arkad không chỉ được mệnh danh là người giàu nhất thành Babylon(*), mà còn được mọi người ngưỡng mộ bởi tính tình hào phóng và cởi mở. Chính vì vậy, mỗi năm của cải của ông không ngừng gia tăng, khiến Arkad ngày càng giàu có hơn. Một số người bạn thuở niên thiếu của ông đã tìm đến và nói rằng:
– Arkad à! Tại sao anh luôn may mắn hơn chúng tôi thế? Tại sao anh có thể trở thành người giàu nhất thành Babylon, trong khi hằng ngày chúng tôi phải vật lộn với cuộc sống nghèo khổ – bất chấp xuất phát điểm chúng ta là như nhau?
– Đúng thế! – Arkad trả lời – Trước kia chúng ta hoàn toàn giống nhau, cùng học một thầy, cùng chơi với nhau. Nhưng rồi khi trưởng thành và lập nghiệp, các bạn đã không cố gắng làm việc hết lòng. Các bạn cũng không chịu học những quy luật chi phối việc làm giàu và tuân thủ theo nó nên cái đói, cái nghèo vẫn cứ đeo bám mãi. Và rồi giờ đây các bạn nghĩ rằng sự xui xẻo là nguyên nhân chính.
Ngay lúc mới trưởng thành, tôi đã thường suy nghĩ về những người giàu có. Tôi luôn suy nghĩ họ đã làm gì để trở nên giàu có? Tôi quan sát thấy những người này ngày càng có nhiều tiền bạc, mặc dù họ tiêu pha rất hào phóng. Tôi không rõ bằng cách nào họ có thể tạo nguồn thu nhập lớn như vậy. Nhưng tôi biết rằng tôi cần phải cố gắng làm việc và nỗ lực hết mình để đạt được sự giàu có. Về mặt thời gian, mọi người đều có được như nhau, nhưng một số người đã để nó trôi qua rất lãng phí. Bởi vì cùng số lượng thời gian đó, bạn có thể làm việc và trở nên giàu có.
Chắc các bạn cũng biết, hồi còn trẻ tôi là một người thợ làm công khắc chữ trên những tấm thẻ đất sét tầm thường. Vào một ngày kia, ngài Algamish – một khách hàng lớn tuổi và vô cùng giàu có của tôi – đã toan mắng tôi vì tôi hoàn thành tấm thẻ trễ so với thời hạn. Song, tôi đã nhanh trí đề nghị ông ta rằng: “Thưa ngài Algamish. Ông là một người rất giàu có. Nếu ông có thể chỉ cho tôi làm cách nào để có thể giàu có được như ông, tôi sẽ hoàn thành tấm thẻ đất sét này suốt đêm nay.” Và ngày hôm sau, tôi đã hoàn thành xuất sắc trách nhiệm của mình. Ông Algamish hoàn toàn hài lòng, nhìn tôi hiền từ và thổ lộ bí quyết làm giàu của ông: “Ta đã tìm thấy con đường giàu có khi ta quyết định trích một phần trong tổng số tiền(*) ta kiếm được để dành riêng ra cho bản thân. Đây chính là bí quyết để tạo nên sự giàu có.”
“Chỉ có thế thôi sao” – tôi tỏ vẻ thất vọng. Ngài Algamish nói tiếp: “Này Arkad, nếu cháu sắp xếp chi tiêu của mình, và mỗi tháng để dành ra 1/10 thu nhập của cháu, thì thử hỏi sau 10 năm, cháu sẽ nhận được bao nhiêu?” Tôi suy nghĩ một lát rồi trả lời: “Thì cháu sẽ nhận được xấp xỉ số tiền một năm cháu kiếm được.” Ông Algamish lắc đầu rồi nói tiếp: “Cháu chỉ nói đúng một nửa sự thật mà thôi. Cháu không biết rằng mỗi đồng tiền vàng cháu để dành được cũng chính là một tên nô lệ làm việc cho cháu. Nếu cháu muốn trở thành một người giàu có, thì cháu phải làm sao cho bất cứ đồng tiền nào của cháu cũng phải tạo ra lợi nhuận, làm cho cháu giàu lên, giàu lên mãi.”
Ông Algamish tiếp lời – “Cháu nghĩ ta đang lừa gạt cháu ư? Nhưng thật ra ta đang trả công cho cháu gấp ngàn lần so với công sức mà cháu đã bỏ ra đấy, nếu cháu đủ thông minh để nắm bắt chân lý ta vừa nói. Sự giàu có giống như cây xanh phát triển từ một hạt mầm bé xíu vậy. Những đồng vàng cháu tiết kiệm đầu tư hôm nay sẽ là hạt mầm của giàu có. Hễ cháu gieo càng sớm, thì việc thu hoạch càng nhanh. Chẳng bao lâu sau, cháu sẽ hài lòng đứng dưới bóng mát của nó.”
Nói xong, ông Algamish cầm những tấm thẻ đất sét và ra về. Tôi đã suy nghĩ rất nhiều về những điều mà ông nói. Nó là một nguyên tắc giản đơn nhưng vô cùng hợp lý. Và tôi quyết định lập kỷ luật cho bản thân khi mỗi lần nhận tiền công, tôi đều chừa lại một phần mười và đầu tư thận trọng(*) để bắt các đồng vàng sinh lợi như lời khuyên bảo của vị khách hàng giàu có đó. Chẳng bao lâu sau, tài sản của tôi đã lớn lên như ngày nay.
II. Bảy nguyên tắc để chữa trị một túi tiền “trống rỗng”
Sau thời kì chiến tranh, người dân trong vương quốc Babylon đang lâm vào tình trạng đói nghèo. Nhà vua Sargon rất đau đầu với tình trạng đa số dân chúng đều không biết cách làm giàu, thậm chí khi vàng đến tay, họ cũng không biết cách giữ gìn nó! Ông nghĩ rằng cách duy nhất để biến Babylon thành một vương quốc giàu có nhất thế gian: chính là nhờ giáo dục. Ông cần một người dạy cho tất cả mọi người biết cách làm giàu – và không ai khác phù hợp hơn việc đó bằng Arkad, người giàu nhất thành Babylon. Arkad đã nhờ Đức vua tổ chức một lớp học hơn trăm người, và hứa rằng ông sẽ dạy cho dân chúng “7 cách chữa trị túi tiền lép xẹp” của họ trở nên căng phồng, như cách mà ông đã làm.
Hai tuần sau, đúng theo lệnh Nhà vua, một lớp học với hằng trăm dân chúng đã được tập trung tại sảnh của Đền học. Rồi Arkad bước vào; với dáng vẻ của một con người giản dị và bình thường như bao người khác, thần dân hiếm có ai tin được ông chính là người giàu nhất thành Babylon. Arkad bắt đầu cất tiếng nói:
– Tôi bắt đầu sự nghiệp của mình bằng hai bàn tay trắng và lòng ham muốn làm giàu mãnh liệt. Kho báu đầu tiên của tôi là một túi tiền rách nát và tôi thường xuyên sầu khổ vì nó luôn trống rỗng. Tôi chỉ mong ước làm sao để nó chứa thật nhiều tiền và trở nên nặng trĩu. Trải qua thời gian dài, tôi đã tìm ra bảy cách chữa trị cho túi vốn lép xẹp của mình. Bây giờ, tôi sẽ giải thích lần lượt một trong bảy cách đó nhằm giúp các bạn tìm ra phương pháp làm giàu cho mình:
NGUYÊN TẮC THỨ NHẤT: TÍCH LŨY THEO TỶ LỆ 1/10
Arkad hỏi thăm về nghề nghiệp một người gần đó, anh ta là một người thợ khắc chữ làm công.
– Anh có điều kiện tốt để có thể làm giàu đấy, trước đây tôi cũng bắt đầu tích lũy sự giàu có với công việc như anh.
Rồi ông lần lượt hỏi thăm khắp sảnh đường, nghề nghiệp của những người trong phòng khá đa dạng từ đồ tể thịt dê, đến buôn bán trứng, đến thợ may, …
– Hỡi các bạn học viên, chắc các bạn cũng nhận thấy rằng, nghề nghiệp và công việc chính là cách chúng ta kiếm ra tiền. Do chúng ta có nghề nghiệp, chúng ta có dòng chảy của vàng và cơ hội làm giàu của ta cũng rất cao. Vậy thì, nếu mỗi người trong các bạn muốn tạo dựng cho mình một cơ nghiệp giàu có, thì điều khôn ngoan nhất là biết cách điều khiển dòng chảy của vàng, thứ vốn đã có sẵn trong tay của các bạn.
Arkad quay sang người buôn trứng gần đó và hỏi:
– Nếu cứ mỗi buổi sáng, bạn bỏ vào trong giỏ 10 quả trứng, đến chiều chỉ lấy ra 9 quả. Vậy thì điều gì sẽ xảy ra?
– Thì sau một thời gian cái giỏ sẽ đựng đầy trứng – Người buôn trứng đáp: Bởi vì mỗi ngày số trứng tôi bỏ vào nhiều hơn số trứng tôi lấy ra.
Arkad quay lại nhìn lớp học với một nụ cười hóm hỉnh, rồi bất ngờ hỏi:
– Ở đây, ai là người đang sở hữu túi tiền lép xẹp nào?
Mọi người đều ngơ nhác nhìn nhau, sau đó cười lớn và đồng loạt giơ cao lên những túi tiền “trống rỗng” của mình
– Bây giờ, tôi sẽ nói cho các bạn rõ cách đầu tiên trong việc chữa trị những túi tiền rách nát. Đó chính là hãy làm đúng theo lời tôi đã gợi ý cho người buôn trứng: “Cứ mỗi lần bạn bỏ vào túi của mình 10 đồng, thì chỉ nên lấy ra 9 đồng để tiêu xài thôi.”
Các bạn đừng nên giễu cợt điều tôi vừa nói chỉ vì nó quá đơn giản. Như tôi đã nói, tôi thực hiện nghiêm túc việc để dành một phần mười số tiền trong túi trong hàng chục năm qua. Nếu các bạn cũng làm như vậy, thì tôi đảm bảo rằng túi tiền của bạn rồi cũng sẽ căng phồng lên.
Nhưng các bạn cũng cần lưu ý rằng, mỗi khi túi của mình rủng rỉnh được một ít tiền, thì những ham muốn mua sắm, tiêu pha của bạn sẽ trỗi dậy. Trong trường hợp này, bạn hãy cân nhắc thiệt hơn trước khi mua bất cứ một món hàng nào. Liệu những món đồ trang sức, những bộ quần áo bắt mắt … có lấp đầy được những mong muốn lâu dài và vô tận của mình hay không? Phải chăng chỉ có cách sở hữu nhiều đất đai, vàng bạc, và những cuộc đầu tư đem lại nguồn lợi tức lâu dài mới đảm bảo cuộc sống sung túc sau này? Chắc hẳn các bạn nhận ra đâu là những tài sản thực sự đem lại sự giàu có cho bản thân mình.
Các bạn hãy thảo luận về nguyên tắc trích ra 1/10 thu nhập này với nhau và nếu có người nào chứng minh được nó không đúng thì hãy nói cho tôi biết vào ngày mai.
NGUYÊN TẮC THỨ HAI: KIỂM SOÁT NHỮNG KHOẢN CHI TIÊU
Ngày thứ hai, một học viên chất vấn Arkad:
– Làm thế nào để giữ lại một phần mười số tiền trong túi, trong khi tất cả số tiền kiếm được vẫn không đủ để tôi chi tiêu vào những khoản cần thiết hằng ngày?
Arkad điềm tĩnh nói:
– Theo tôi biết, nghề nghiệp khác nhau thì số vàng kiếm được cũng khác nhau. Có người hằng tháng kiếm được số tiền lớn gấp đôi, gấp ba thu nhập của người khác. Nhưng tại sao cuối cùng túi tiền của mọi người vẫn xẹp lép như nhau?
Các bạn có bao giờ thắc mắc về vấn đề chúng ta thường gọi là “những chi tiêu cần thiết và không cần thiết trong cuộc sống hằng ngày” hay không? Các bạn đừng nên nhầm lẫn giữa nhưng khoản chi thiết yếu trong cuộc sống với những khoản chi tiêu bởi sở thích của cá nhân.
Thật ra, bản thân các bạn và các thành viên trong gia đình các bạn vẫn thường mua những thứ mình thích, chứ không phải là những thứ cần thiết trong cuộc sống. Và những khoản chi tiêu theo sở thích như thế này có thể vượt quá khả năng chi trả của bạn, và các bạn sẽ lâm vào nợ nần vì tiêu xài.
Tôi có thể chắc chắn rằng, các bạn hầu như không thể đáp ứng được tất cả những ham muốn của bản thân mình. Với tài sản lớn như của tôi, các bạn nghĩ tôi sẽ mua được tất cả mọi thứ sao? Đó là suy nghĩ sai lầm. Tôi vẫn có vô số hạn chế mà tiền bạc không thể giúp được, chẳng hạn như thời gian, sức lực, tuổi trẻ, thậm chí một số món ăn, thú vui tôi cũng không còn có thể hưởng thụ được nữa.
Theo kinh nghiệm của tôi, các bạn nên liệt kê những món hàng thiết yếu định mua ra tấm đất sét. Ngoài ra cũng nên ghi chú lại cụ thể các khoản chi tiêu của mình để kịp thời điều chỉnh. Những món hàng theo sở thích xa xỉ, bạn hãy mạnh dạn gạch bỏ và xem chúng như hàng ngàn thứ khác mà bạn không thể đáp ứng cho bản thân. Và đây chính là phương thức chữa trị thứ hai cho túi tiền lép xẹp: “Hãy kế hoạch hóa những khoản chi tiêu ngay từ bây giờ”.
NGUYÊN TẮC THỨ BA: LÀM CHO VÀNG SINH LỢI
Vào ngày thứ ba, Arkad nói:
– Nếu cứ để yên trong túi thì vàng không thể sinh lợi được. Vậy phải làm thế nào để vàng sinh lợi?
Lần đầu tư đầu tiên của tôi thất bại, lần này tôi đã sai lầm khi cho ông chủ lò gạch tên Azmur vay tiền để đi buôn trang sức đá quý. Người chủ lò gạch kém kinh nghiệm này đã mua nhầm số kim cương làm giả bằng thủy tinh, dẫn đến tôi mất trắng vốn liếng tiết kiệm trong một năm ròng rã của mình. Nhưng trong lần đầu tư thứ hai, khi tôi cho Aggar – người thợ làm khiên – vay tiền để mua đồng nguyên liệu do ông ta không đủ tiền để trả nhà cung cấp ngay. Tôi rất an tâm khi cho Aggar vay tiền, vì ông là người nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực này và có uy tín, luôn trả nợ và lãi đúng hạn. Sau đó, trong những lần tiếp theo, tôi đều cho ông Aggar vay luôn cả gốc lẫn lãi. Do vậy, không chỉ số tiền vốn sinh lợi, mà cả số tiền lãi cũng đã thu về cho tôi một khoản không nhỏ.
Ở đây tôi muốn nhấn mạnh rằng việc giàu có của một người không chỉ căn cứ vào số tiền tiết kiệm “nằm chết” trong túi của anh ta, mà điều cần lưu ý hơn chính là số tiền thu nhập hàng năm của người đó. Bắt đầu từ số vốn nhỏ, tôi đã mở rộng cho vay và cho nhiều người vay. Điều đó cũng đồng nghĩa với số tiền tôi cho vay không ngừng phát triển lên đến hàng trăm nguồn vốn khác nhau, giống như dòng vàng không ngừng tuôn chảy vào túi tiền của tôi vậy. Vì thế, hàng năm tôi có một khoản lợi tức rất lớn – lớn đến mức chẳng bao lâu sau tôi trở thành người giàu có nhất thành Babylon.
Thế đấy, từ mỗi đồng tiền kiếm được dù rất nhỏ, tôi đã biến nó thành một đám nô lệ bằng vàng làm việc cho tôi. Và bởi vì chúng làm việc cho tôi, nên con của chúng, cháu của chúng cũng làm việc cho tôi …
Đây chính là phương thức chữa trị thứ ba: “Mỗi một đồng bạc ví như một tên nô lệ làm việc chăm chỉ của bạn. Sau đó con, cháu và chắt của chúng cũng làm việc cho bạn, khiến tiền bạc của bạn không ngừng gia tăng, tài sản của bạn ngày càng lớn mạnh.” Cũng như một câu châm ngôn nổi tiếng: “Nếu bạn không tìm cách để tiền làm việc cho bạn lúc bạn đang ngủ, bạn sẽ phải làm việc cho đến khi bạn chết.”
(Còn tiếp kỳ 2)
Trích dẫn, dịch thuật, và tổng hợp từ quyển “The Richest Man in Babylon”, 1926, George S. Clason, bởi Europos
