“Khi một nhà lãnh đạo với danh tiếng xuất sắc đụng phải danh tiếng xấu về một mô hình kinh doanh bất lợi (bad economics), danh tiếng của mô hình kinh doanh sẽ là thứ tồn tại ở lại.” – Warren Buffett
Golden Newsletter Vietnam – Ấn phẩm đầu tư giá trị đầu tiên và duy nhất cho nhà đầu tư cá nhân
Chưa bao giờ trong lịch sử thị trường chứng khoán Việt, nhân tố ban lãnh đạo (management) lại được các nhà đầu tư chuyên nghiệp và nhà đầu tư cá nhân chú trọng như hiện nay.
Song, qua nhiều năm quan sát, chúng tôi nhận thấy một bộ phận lớn các nhà đầu tư cá nhân đã thua lỗ nặng nề vì tin tưởng vào ban lãnh đạo một cách mù quáng thay vì tập trung vào mô hình kinh doanh của doanh nghiệp và dấu hiệu tài chính, chẳng hạn như trường hợp của JVC, TTF và thậm chí là HAG gần đây.
Như vậy, liệu nhân tố ban lãnh đạo có thực sự quan trọng như chúng ta thường nghĩ?
Câu trả lời là có. Ban lãnh đạo là một yếu tố vô cùng quan trọng cho bất cứ doanh nghiệp nào. Tiền vốn chỉ là công cụ, song nó chưa bao giờ là động lực chính giúp một doanh nghiệp có thể trở nên thành công được. Chính yếu tố con người – mà đứng đầu là ban lãnh đạo – mới là thành tố quan trọng nhất.
Nhưng liệu một nhà đầu tư cá nhân – nhỏ lẻ, thiếu kinh nghiệm tiếp xúc con người, tham gia vào một chốn thương trường đầy sự giả dối như thị trường chứng khoán – có thể đánh giá được một cách khách quan được uy tín (credit) của ban lãnh đạo hay không lại là một vấn đề khác…
Khi suy nghĩ đến vấn đề này, chúng tôi nhớ đến câu châm ngôn khá thú vị song có phần “cực đoan” của nhà đầu tư đại tài Peter Lynch: “Hãy đầu tư vào một doanh nghiệp mà ngay cả một tên ngốc cũng có thể điều hành được. Bởi vì sớm muộn thôi, sẽ có thể có một tên ngốc lên điều hành nó.” (cười lớn)
Nhìn về lịch sử điều hành quỹ Fidelity Magellan với số tài sản quản lý trên 14 tỷ USD của ngài Lynch, chúng tôi mới thấy việc ông dành thời gian chú tâm đến việc nghiên cứu thị trường của sản phẩm, tình hình cạnh tranh và chiến lược của doanh nghiệp đã đem lại kết quả phi thường với lợi suất 29% mỗi năm, trong vòng 13 năm liên tiếp như thế nào.
Các khoản đầu tư đem lại mức sinh lợi hàng chục lần (baggers) mà ông ưa thích nhất, được chia sẻ trong quyển Beating the Street, 1994 của mình bao gồm: Service Corporation International – một doanh nghiệp gần như độc quyền làm dịch vụ đám tang với tăng trưởng lợi nhuận 25% CAGR mỗi năm, hay La Quinta Inn – một công ty dịch vụ nhà trọ chất lượng với giá rẻ, hay các chuỗi món ăn đặc chủng như Taco Bell và Dunkin’s Donuts. Tất cả đều tăng giá hàng chục lần bền vững.
Thay vì đánh giá cảm tính sự hào nhoáng của doanh nghiệp, ông chỉ thường xuyên dùng điện thoại (telephone) để trao đổi những câu hỏi mấu chốt với ban lãnh đạo doanh nghiệp và dành thời gian để nghiên cứu sản phẩm/dịch vụ của công ty đó. Hơn nữa, ông còn thể hiện sự ưa thích với tính tiết kiệm của ban lãnh đạo qua những văn phòng tồi tàn, báo cáo thường niên trắng đen giản dị, và những cái tên doanh nghiệp chẳng mấy “uy nghi” như cách Wall Street ưa thích.
Cũng đồng quan điểm này, ngài Buffett từng có câu châm ngôn khá hay về việc chú trọng lợi thế cạnh tranh và bản chất ngành kinh doanh của một doanh nghiệp: “Khi một nhà lãnh đạo với danh tiếng xuất sắc đụng phải danh tiếng xấu về một mô hình kinh doanh bất lợi (bad economics), danh tiếng của mô hình kinh doanh sẽ là thứ tồn tại ở lại.”
Như vậy, làm thế nào một nhà đầu tư cá nhân nhỏ lẻ/thiếu kinh nghiệm/thiếu hệ thống có thể đánh giá thành tố ban quản trị doanh nghiệp một cách tương đối chính xác? – quý độc giả sẽ hỏi chúng tôi.
Trước hết, việc thay đổi tư duy chú trọng đến mô hình kinh doanh của doanh nghiệp sẽ là công việc đầu tiên mà mỗi cá nhân chúng ta cần ghi nhớ. Còn cụ thể hơn như thế nào, ắt hẳn nhiệm vụ của chúng tôi sẽ là đưa ra một bài viết phân tích chi tiết quan điểm ngược chiều này một ngày không xa, rất có thể là trong ấn phẩm V cuối tháng này cho các subscribers trung thành.
Saigon, 27/11/2017, Angelos
