ROS và “trò đùa” của thị trường chứng khoán Việt

Đặt mua ấn phẩm đầu tư giá trị Golden Newsletter Vietnam: https://newslettervietnam.com/dat-mua-an-pham-dau-tu/

Nếu như ở thị trường chứng khoán Mỹ, cổ phiếu của Amazon Inc. liên tục lập đỉnh cao mới gần 1,100USD/cp – 281 lần P/E – vượt mọi dự báo của các analysts thì ở “phiên chợ” chứng khoán Việt Nam, người ta lại không thể không chú ý đến một cổ phiếu đang lập kỷ lục tương tự mang tên ROS.

Mặc dù khá khập khiễng khi so sánh một nhà bán lẻ trực tuyến hàng đầu thế giới với một công ty xây dựng gần như “vô danh”, không thể phủ nhận ROS và thứ định giá 230x P/E của nó là một hiện tượng đặc biệt khiến những bậc trí thức vô cùng ngạc nhiên, những vị quản lý thị trường trở nên ngơ ngác, những tay đánh bạc cảm thấy tiếc nuối trong khi kẻ duy nhất đằng sau câu chuyện thì kiếm được bạc tỷ một cách dễ dàng…

I. Trao đổi về chủ đề nóng với hai nhóm người

Vốn là một nhà đầu tư giá trị hay tò mò, tôi cũng thường xuyên theo dõi ROS và cảm thấy “con voi trong phòng”(*) của VNIndex trị giá 4.1 tỷ USD này là một chủ đề khá thú vị. Khi đề cập đến ROS trong các buổi nói chuyện, tôi nhận được phản hồi từ hai nhóm người khác nhau:

Thứ nhất, trao đổi với một số nhà đầu tư Hàn Quốc, họ hoàn toàn không biết vấn đề gì đang xảy ra. Đối với họ, toàn bộ thị trường Việt Nam là một con gà đẻ trứng vàng đầy tiềm năng, dù họ không hề biết chút tiếng Việt nào để đọc báo cáo tài chính và các thông tin khác. Phải chăng họ ở trong một nền văn hóa nơi đạo đức và sự tin tưởng quá lớn hay không chúng tôi không rõ. Song khi thấy cả quỹ ETF Vaneck Vectors Vietnam của Hoa Kỳ cũng “đầu tư” lần lượt 4% và 1% vào FLC & ROS, chúng tôi mới nhận ra bức tranh mà thị trường chứng khoán Việt Nam đang vẽ ra cho thế giới thật đáng nể (!)

Ngược lại, khi bàn đến chủ đề này với các cá nhân trong nước ta, hầu như tôi đều nhận lại những cái “trề môi” châm biếm khôi hài, một số thì trách móc, một số người thậm chí còn tiếc nuối vì “biết trước vậy ta đã mua ROS”. Chỉ với một số nhà đầu tư giá trị chân chính mà tôi biết, họ đang ngày càng lo ngại về vấn đề đạo đức đang bị hủy hoại nặng (decayed) trong cả một hệ thống tài chính tưởng chừng như đang phát triển rất tốt này.

II. Vì sao mọi phân tích cơ bản với ROS đều không có ý nghĩa

Cách đây không lâu trong ấn phẩm I – tháng 06.2017 mà S.A.F.E chúng tôi phát hành, tôi cũng đã từng đưa ra quan điểm rằng “Về mặt định giá, không có một yếu tố cơ bản nào có thể hợp lí hóa mức định giá hơn 100 lần lợi nhuận, 9 lần vốn chủ sở hữu, 13 lần doanh thu và 6 lần tài sản“, nay mức định giá ấy thậm chí còn tăng hơn gấp đôi so với cách đây vài tháng (!)

Tại sao tôi lại cho rằng ROS vi phạm rất nhiều vấn đề nghiêm trọng?

Khi chúng ta rót 1 ly nước vào một chiếc bình lớn, sau đó chiết nước này ra khỏi chiếc bình vào ly trở lại, rồi lại rót nước trong ly vào chiếc bình. Làm như vậy 100 lần, chúng ta cũng chỉ có 1 ly nước – thậm chí còn có đôi chút hao hụt. Song trong lĩnh vực kế toán đầy “ma thuật”, chúng ta sẽ có một bình nước đầy (!)

Từ đó, ta có thể phân chiếc “bình nước đầy ma thuật” đó thành nhiều mảnh, niêm yết nó, chuyền tay nhau qua lại với giá cao ngất ngưỡng để đánh vào lòng tham của các cá nhân mê muội, những người thậm chí không cần nhìn vào bên trong bình nước. Cuối cùng cho đến một mức giá ta thấy đủ, ta bán nó để thu lại tiền tươi thóc thật. Đó chính là lúc bản nhạc của trò chơi “hot potato” chấm dứt.

III. Lời cuối về lịch sử và trách nhiệm của các bên

Dù không thể nào biết được khi nào bản nhạc hay “trò đùa” này chấm dứt, chúng tôi luôn tin rằng lịch sử sẽ lặp lại, và những thứ bất tuân theo quy luật tự nhiên sẽ khó có thể bền vững với quy mô lớn dần của nó.

Gần đây, phó chủ tịch Ủy ban chứng khoán Nhà Nước đã tái khẳng định lại hành vi thao túng chứng khoán đã được quy định rõ trong Bộ Luật Hình Sự 2015. “Theo quy định tại Điều 211 BLHS 2015, đối tượng là cá nhân phạm tội bị phạt tiền từ 500 triệu đồng đến tối đa 4 tỷ đồng hoặc phạt tù từ 6 tháng đến tối đa 7 năm. ” Dù Bộ Luật này đã được ban hành 2 năm trước, chúng tôi vẫn khá nghi ngờ tính hiệu quả của nó khi mức phạt còn quá nhẹ so với chức năng hình sự của Ủy Ban chứng khoán các thị trường phát triển, chẳng hạn như Ủy ban chứng khoán SEC của Mỹ.

Lời cuối, chúng tôi khá tin rằng câu chuyện này 20 năm sau sẽ trở thành điển tích bi hài cho các thế hệ nhà đầu tư trẻ nối tiếp về sư phi lí trí của con người, sự ma mãnh của những kẻ trục lợi và sự yếu kém trong quản lý của giai đoạn thị trường mới phát triển. Và một thông điệp cuối cho những cá nhân mê muội còn luyến tiếc những trò chơi tăng giá đầy rủi ro này, tôi muốn trích lại câu châm ngôn chưa bao giờ sai của một vị triết gia thông thái: “This, too, shall pass. (Rồi thứ này sẽ qua thôi)“

Saigon, 03/11/2017, Angelos

Một vài thuật ngữ được sử dụng trong mục khuyến nghị cổ phiếu của chúng tôi:
———————————————————————————–
“Con voi trong phòng” (the elephant in the room): một thành ngữ phổ biến của phương Tây khi nói về một sự vật nghiêm trọng gây nhức nhối nhưng mọi người đều không thể làm gì được, cũng như khi mọi người cùng chứng kiến một chú voi trong phòng kín vậy.
“Trò chơi chuyền khoai tây nóng” (hot potato game): là trò chơi được dùng trong các bữa tiệc phương Tây khi mà các người chơi chuyền cho nhau bất kỳ một vật thể gì; người thua cuộc sẽ là người cầm vật thể đó cuối cùng khi bài nhạc kết thúc.