Bình luận thị trường trích trong ấn phẩm kỳ 26, tháng 09/2019 vừa qua: https://newslettervietnam.com/an-pham-dau-tu-gia-tri-26/
Đặt mua ấn phẩm cũ TGN: https://newslettervietnam.com/dat-mua-an-pham-dau-tu/
(Tháng 09/2019) Cách đây non 2 năm, chúng tôi từng giới thiệu với quý độc giả bộ checklist 5 yếu tố mà ít người để ý đến trong quyển The Intelligent Investor, 1949 của ngài Graham để xác định một thị trường bong bóng, rồi từ đó NĐT giá trị chúng ta biết khi nào nên “tự rào lại” phòng thủ hơn là việc “tự tin xông tới”. Bẵng đi một thời gian, sau khi thị trường giảm sâu vào tháng 04/2018 từ đỉnh ~1,210 điểm của VN-Index, và nhiều lần hồi phục bất thành, chúng tôi cũng tạm dừng công việc nầy lại vì việc cảnh báo đã không còn cần thiết cũng như chúng tôi đã lặp lại quá nhiều lần.
Đến giờ đây, sau khi nhận ra một dấu hiệu trong số 5 dấu hiệu trên quay trở lại một cách đáng báo động – thậm chí cao hơn cả đỉnh lịch sử tháng 04/2018, chúng tôi chợt nhớ lại bộ tiêu chí nầy và muốn bình luận đôi lời…
@Ngài Graham: “Đơn giản hơn mọi người thường nghĩ, một thị trường bong bóng là nơi: (1) có mức giá cao nhất mọi thời đại (2) mức P/E cao nhất mọi thời đại (3) mức cổ tức thấp hơn lợi tức từ các tài sản phi rủi ro khác (4) quá nhiều đầu cơ dựa trên vốn vay ký quỹ – margin (5) có vô vàn những cổ phiếu chất lượng tệ hại được IPO/niêm yết mới trên thị trường.” Như vậy, thuận theo lời khuyên đó, chúng ta cùng kiểm tra các dấu hiệu như bảng dưới:
Trong số các dấu hiệu trên: dấu hiệu dấy lên cho chúng tôi nỗi lo ngại nhất chính là dư nợ đầu cơ bằng margin, thậm chí cả số lượng người đầu cơ bằng nợ vay margin đang tăng kỷ lục so với đỉnh tháng 04/2018, trong khi thanh khoản toàn thị trường đã giảm sút 30%-40%, tiềm ẩn nguy cơ đổ sập rất lớn nếu lãi suất tăng mạnh, hoặc dòng tiền nóng đó phải rút đi để đảm bảo tỷ lệ an toàn.
Trong quyển The Most Important Thing, 2010, ngài Howard Marks đã chỉ ra rằng trong một bối cảnh thị trường tăng nóng, “quá nhiều tiền theo đuổi quá ít món hời”, thì việc vay nợ margin, đầu cơ hòng kiếm lợi nhuận cao trong ngắn hạn là một nỗ lực bất khả thi, thậm chí có thể nói là không khôn ngoan. Việc nầy giống như một đàn cá piranha hàng nghìn con cùng nhau lao vào một chiếc ao chật hẹp ít thức ăn, sớm muộn chúng sẽ phải ăn thịt lẫn nhau hoặc tử vong vì chiếc bụng đói…
Chúng tôi biết có nhiều quý độc giả theo dõi ấn phẩm nầy là những broker rất thành công, có cả những vị đầu cơ lão luyện, thông minh, nhạy bén đã kiếm hàng chục tỷ đồng từ việc đầu cơ bằng margin – song margin đơn thuần là một đòn bẩy (leverage), nó có thể tăng nhiều lần số lãi của ta lên, hoặc làm ta thua lỗ thêm nhiều lần, và quan trọng hơn hết: điểm yếu lớn nhất của margin chính là việc quý độc giả khó thể nào trở thành một nhà đầu tư giá trị được, thậm chí rất khó để trở thành một nhà đầu tư nắm giữ đơn thuần, vì các CTCK sẽ bán khoản chứng khoán đó nếu giá cổ phiếu giảm thấp hơn mức tỷ lệ duy trì (maintenance margin). Như vậy theo đúng nguyên tắc đầu tư giá trị, quý độc giả sẽ không thể mua tích lũy thêm nếu giá cổ phiếu giảm trong ngắn hạn – thứ không ai có thể kiểm soát được, thậm chí còn không thể nhận cổ tức bằng cổ phiếu vì sự pha loãng sẽ giúp cổ phiếu rơi về ngưỡng duy trì. Cuối cùng, theo thống kê của chúng tôi, tỷ suất sinh lời của VN-Index bao gồm cổ tức 10 năm qua xấp xỉ ~12%, trong khi đó lãi vay margin hiện hành của các CTCK đang xung quanh mức 10.5%-13.5% (có thể tăng cao hơn nếu lãi suất tăng trong tương lai), do đó khoản spread cho những nhà đầu cơ vay nợ margin tính trên diện rộng thực ra đang ở mức âm. Như vậy trong ngắn hạn 2-3 năm tốt đẹp, margin có thể làm chúng ta giàu lên nhanh chóng, nhưng trong 15-20 năm quãng đời đầu tư, nó có thể giết ta chết bất cứ lúc nào!
Tấm gương của Jesse Livermore (https://newslettervietnam.com/jesse-livermore-cai-chet-bi-kich-cua-mot-thien-tai-dau-co/), Rick Guerin (https://newslettervietnam.com/rick-guerin-nguoi-ban-phi-thuong-bong-mat-tich-cua-ngai-buffett-va-no-vay-margin/) là những ví dụ điển hình khiến ngài Buffett hay Munger cho rằng margin không phù hợp với 98% những NĐT cá nhân với tiềm lực tài chính, sự kiểm soát thông tin và tâm lý hạn chế. Các ông cho rằng biết đằng nào mình cũng sẽ giàu, tại sao lại đi vay nợ gấp nhiều lần vốn tự có để rồi kiếm thêm vài điểm % để đánh mất sự an yên của cuộc đời mình?
Saigon, đăng lại tối muộn ngày 07.04.2020, S.A.F.E team – TGN
